Moedermelk – zo werkt het

Borsten hebben enkele holle holtes, de zogenaamde alveoli (melkklieren), waarin melkproducerende cellen en kanalen zich bevinden. De melk wordt in de alveoli geproduceerd en vervolgens via de kanalen naar de tepel getransporteerd. De kanalen groeien in aantal en grootte tijdens de zwangerschap. Ook de alveoli groeien in aantal en de bloedtoevoer naar de borsten neemt toe. Dit is te merken aan de toegenomen grootte van de borsten en aan de zichtbare bloedvaten op de borsten. De grootte van de borsten is geen indicatie hoe goed ze melk produceren.

De eerste melk wordt al in de derde maand van de zwangerschap in de borst gevormd door het melkproducerende hormoon prolactine. De eerste melk wordt rauwe melk of colostrum genoemd. Colostrum is wat een pasgeborene de eerste dagen van zijn leven krijgt. Rauwe melk bevat meer eiwitten, mineralen en vitaminen dan de rijpe melk en meer antistoffen, wat het immuunsysteem van de baby versterkt. Na enkele dagen wordt het colostrum vervangen door rijpe melk, die een hoger vet- en lactosegehalte heeft.

Prolactine komt vrij tijdens de borstvoeding en stimuleert de borst om meer melk te produceren. De melkproductie is afhankelijk van vraag en aanbod. Als de baby vaak en langdurig aan de borst zuigt, zal het lichaam meer melk produceren. Zo past het lichaam zich aan de behoeften van de baby aan.

Het hormoonniveau van oxytocine neemt toe bij de moeder wanneer de baby aan de borst zuigt, en soms zelfs ook al voordat de baby zich vastklampt en zuigt. Oxytocine zorgt ervoor dat melkafgifte begint, dat de melk via de melkkanalen naar de tepel uit de alveoli komt en dat de borst efficiënter wordt geleegd. Melkafgifte kan aanvoelen als een tinteling in de borst of het kan soms pijnlijk zijn, terwijl andere vrouwen geen enkel gevoel ervaren. Er zijn allerlei oorzaken die kunnen leiden tot een vertraging van melkafgifte, bijvoorbeeld als de moeder pijn heeft, of gestrest of gespannen is. Er zijn enkele tips om een langzame of moeilijke melkafgifte tegen te gaan: je bevinden in een rustgevende en stille omgeving, warm zijn, de huid van je baby tegen jouw eigen huid aanvoelen en een zachte massage van je borsten.